بسمه تعالی
بررسی انواع تفسیر

تفاسیر موجود که توسط مفسرین از قدیم تا زمان حال ارائه شده است را می توان در چهار گروه کلی دسته بندی نمود که هر کدام دارای مزایا و نواقص خاص خود هستند.
جهت آشنایی علاقه مندان شرح مختصری از چهار نوع تفسیر تقدیم می گردد :
الف) تفسیر ادبی : در این نوع تفسیر بر اساس علم ادبیات در زبان از معانی تحت الفظی گرفته تا کنایه و استعاره های رایج در هر فرهنگ برای ارائه ی مفهوم آیه ی مورد نظر استفاده می شود.
مزایا : از آنجا که هر زبانی دارای ادبیاتی با اصول مدون و مشخص بوده مفهوم ارائه شده برای عموم طبقات جامعه مشخص و قابل ارائه در مجامع علمی خصوصا دانشگاه های سراسرهرکشور هستند.
معایب : در هر زبان بعضا به واژه هایی برخورد می شود که در زبان دیگر معادل آن یافت نمی شود و یا تحت تاثیر شرایط اقلیمی و فرهنگی احساس و افکاری برای گروهی از مردم پدید می آید که برای مردمی در شرایط دیگر موجود نبوده لذا انتقال مفهوم به طور کامل میسر نمی گردد.

ب) تفسیر روایی : در این نوع تفسیر مفسر بر اساس روایات وارده از ائمه ی معصومین در خصوص هر آیه تفسیری ارائه می دهد که در راستای سایر آیات دارای مفهومی منسجم و پیوسته بوده و منطبق بر اصول فکری معصومین می باشد.
مزایا : این نوع تفسیر دارای اعتبار و قداستی خاص است که برای پیروان مذهب شیعه اطمینان آور بوده و با اعتماد و اعتقاد آن را پذیرامی گردند.
معایب : این نوع تفسیر اولا فقط از طرف پیروان مذهب شیعه مورد پذیرش است و برای ارائه به سایر اقشار مردم آن هم در جوامع جهانی نیاز به اثبات صحت شخصیت حضرات معصومین و افضلیت عقاید دینی ایشان است. ثانیا بعضا مفسر به روایاتی جعلی برخورد می کند که محل بحث و مناقشه است لذا اثبات صحت روایات خود یکی از مشکلات عدیده در این نوع تفسیر است. 

 
ج) تفسیر تاریخی (شان نزول آیات) : در این نوع تفسیر مفسر بر اساس اخبار بیان شده توسط افراد حاضر در صحنه نزول وحی و موضوع مورد بحث در آن لحظه تفسیر آیات را استنباط می نماید.
مزایا : با توجه به مشخص بودن موضوع همراه با تفسیر نوع کاربرد آیات که بعضا احکام هستند نیز قابل استنباط هستند.
معایب : از آنجا که با گذشت زمان و تغییر حکومت ها پای نفع و ضرر همچنین خطر جانی یا کسب موقعیت سیاسی مطرح می گردد ، احتمال تصرف در اخبار یا زیر سوال رفتن شخصیت راویان مطرح می شود لذا لازم است تا ابتدا سلامت راویان اثبات شود.

د) تفسیر عقلی : در این نوع تفسیر بر اساس علوم عقلی از قبیل منطق ، فلسفه ، اصول فقه و...همچنین انواع قرائن موجود و ذیربط با موضوع مورد بحث آیات تفسیر ارائه می گردد.
مزایا : در این روش هر کسی متناسب با سطح ادراک خود از مفاهیم ارائه شده بهره مند می گردد.
معایب : در این نوع تفسیر توسط افراد مخالف انواع سفسطه ها ، تحت عنوان دلیل و برهان ارائه می شود که برای افراد فاقد علم درک این خطر مشکل است.

 موفق باشید. پورهادی