بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيم
سَبِّحِ اسْمَ رَبِّكَ الْأَعْلَى (۱) الَّذِي خَلَقَ فَسَوَّىٰ ﴿٢﴾ وَالَّذِي قَدَّرَ فَهَدَىٰ ﴿٣﴾
نام پروردگار برتر و بلند مرتبه ات را منزّه و پاک بدار. (۱) آنکه آفرید، پس درست و نیکو گردانید. (۲) و آنکه اندازه قرار داد و هدایت کرد، (۳)

قرآن کریم (سوره اعلی - آیات ۱ تا ۳)

   شرح :
خدای متعال به طور متعدد در آیات قرآن تذکراتی به مومنین داده است تا بدین ترتیب از لغزش تدریجی واقع در مسیر فعالیت های فردی و اجتماعی جلوگیری نماید‌.
انسان دارای ذاتی پویا برای تحقیق و کشف علوم بوده که باعث پیشرفت او از بدو خلقت تا کنون گردیده است پیشرفت های حاصل از خصلت پویا بعضا عامل ارائه ی خصوصیاتی از پروردگار در ذهن می گردد که با معیارهای تعیین شده از جانب خداوند مغایرت داشته و جهت جلوگیری از ایجاد شرک اصلاح آن لازم می گردد لذا توضیحاتی اجمالی در خصوص چند مورد از تذکرات اصلاح کننده ای که در این آیات شریفه بیان شده تقدیم می گردد:
 منزه دانستن پروردگار یعنی هر لحظه و هر حالت یا هر مرتبه از مراتب وجود که فکر انسان در آن سیر کند ، یک محدودیت محسوب می شود که در ظرف ادراک انسان واقع شده در حالی که وجود مقدس خالق عالم در هیچ ظرفی حتی ادراک رشد یافته انسان نیز نمی گنجد لذا این واژه برای رفع این محدودیت به کار گرفته شده است تا مرتبا در مواجه با هر نوع تصوری به عنوان تذکر بازدارنده از شرک بیان گردد.

آوردن صفت اعلی به معنای عالی تر و برتر از هر مرتبه ، یعنی خدای متعال از هر مرتبه ای که برای علم و توانایی یا هر اسم و صفت او تصور شود بالاتر است لذا هر نوع ادراکی را بایستی به حساب میزان معرفت انسان از خدا بگذاریم.
نیز انسان از لحظه ی آفرینش در میانه ی راه بوده که نه از وضعیت شروع خلقت اطلاع دارد و نه قادر به دیدن انتهای آن است لذا آنچه بیان می دارد اداراک او از مقطع مشاهده شده است که اندکی از بیکران است لذا به علت عدم درک نتیجه نهایی در موارد بسیاری ، مخلوقات را ناقص یا مضر می بیند که نشانه ی تشخیص اشتباه حاصل از علم ناقص  اوست بنابراین می توان نتیجه گرفت که " هر موجود برای رسیدن به هدفی معین خلق شده که پس از وصول ، کمال یافته و نیکویی آن جلوگر خواهد شد" و همین مفهوم مد نظر آیه شریفه است.

همچنین هر موجودی از عواملی پدید آمده که در مسیر آفرینش دارای وظیفه ای در مدت معین بوده و سپس جای خود را به عامل بعدی می دهد و این تبدیلات تا ظهور حقیقت نهایی ادامه پیدا خواهد. در یک تعریف فلسفی به عوامل واسطه " علل معده" با تشدید "دال" به معنای عوامل یاری دهنده گفته می شود و به آخرین عامل ظهور که نتیجه را باعث می گردد " علت تامه"یعنی تمام کننده می گویند.
این میزان تاثیر گذاری در روند خلقت توسط هر موجود از طرف خالق اندازه گیری شده که به آن " قدر"می گویند و حرکت هر پدیده بر اساس قوانین خاص آن تا وصول به نتیجه توسط خدا صورت می گیرد که هدایت تکوینی پروردگار نام دارد.

بنابراین خالق عالم هر وجودی را برای میزان مشخصی از تاثیر گذاری در مدتی معین قرار داده و براساس قوانینی خاص آن را به سوی هدف تعیین شده هدایت می فرماید که پیان آیه ی شریفه است.

    موفق باشید.  پورهادی