بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيم
وَإِنَّكَ لَعَلَىٰ خُلُقٍ عَظِيمٍ ﴿٤﴾
و یقیناً تو بر بلندای سجایای اخلاقی عظیمی قرار داری. (۴)

قرآن کریم (سوره قلم - آیه ۴)

  شرح :
آنچه باعث برتری انسان بر سایر موجودات شده قوای عقلی اوست که با درک علم به قوانین تشکیل دهنده ی پدیده ها آگاهی یافته و در نتیجه قادر به ایجاد هر نوع تغییری در ساختار آنها و یا ترکیب نمودن هر کدام با دیگری در جهت تامین نیاز خود گردیده است. این قدرت درک علم و ایجاد تغییر در پدیده ها به انسان سلطه بر سایر موجودات و حتی در برخی موارد غلبه بر قوای طبیعی را داده است.
از بین همه ی قوای عقلی فطریات انسان تعیین کننده ی کیفیت رفتار اوست که می تواند از این قوای برتر موجودی مفید یا قدرتی مخرب بسازد. فطریات شامل ادراکاتی از قبیل عواطف ، محبت ، ابراز علاقه ، نوعدوستی و حس خدمتگزاری و... هستند که برای انسانها امکان سازگاری با یکدیگر و همکاری در جهت ایجاد ساختار اجتماعی را فراهم نموده است و این توفیقات در نتیجه ی تربیت صحیح این دسته از قوای انسانی حاصل می شود که مجموع این ادراکات و نحوه تفکر توام با عملکرد انسان تحت عنوان " اخلاق"، شناخته شده ، برحسب کیفیت و مراتب آن ، تعیین کننده ، ارزش هر فرد و درجات کمال او خواهد بود.
آنگاه که این ویژگیهای اخلاقی در شخصیت فرد تربیت یافته تثبیت شود به آن " سجیه " گفته می شود.
خداوند وجود پیامبر اکرم را تحت تعلیمات وحی و در شرایط مختلف از سختی ها و مشکلات فردی و اجتماعی آن چنان تربیت فرمود که در عالی ترین مراتب از درجات اخلاق قرار گرفته و در آن مرتبه که فوق همه حتی برتر از ملائک بود تثبیت گردید به طوری که امکان هیچ نوع لغزشی برای ایشان متصور نبود لذا به مقام " عصمت " که عالی ترین کیفیت غیر قابل تنزل بود، مزین شده و نزد خداوند به مقام قرب رسید.
این مرتبه نزد خداوند برای حضرتش عظمتی خاص  ایجاد فرمود که " خلق عظیم " نام گرفت و بدین ترتیب اشرف مخلوقات و الگوی بشریت تا قیامت قرار گرفت.

  موفق باشید.  پورهادی