بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيم
قَالَ يَا إِبْلِيسُ مَا مَنَعَكَ أَنْ تَسْجُدَ لِمَا خَلَقْتُ بِيَدَيَّ ۖ أَسْتَكْبَرْتَ أَمْ كُنْتَ مِنَ الْعَالِينَ 
خدا] فرمود:ای ابلیس تو را چه چیزی از سجده کردن بر آنچه که با دستان خود آفریدم بازداشت؟ آیا تکبّر کردی یا از بلند مرتبه گانی؟ 

قرآن کریم ( سوره ص - آیه ۷۵)

 شرح :
طرح موضوع سوال و جواب بین خداوند و شیطان به منظور بیان شرایط کسب درجات قرب الهی آورده شده است تا انسانها ملاک صحیح در انتخاب علل و انگیزه ی عملکرد را بشناسند. علائمی که در این آیات شریفه برای شناخت معیار قرب بیان شده است به اختصار تقدیم می گردد :
۱- اولین ملاک قرب ، توجه به شخصیت امر کننده است که خالق عالم و صاحب اختیار بر هر تمام امور عالم است پس ایجاب می نماید بدون هیچ گونه مخالفتی دستورات او به اجرا گذاشته شود. بنابراین اگر مشاهده می شود که در مواردی مهلتی برای اطاعت تعیین شده ، به منظور تحقیق در حکمت اوست نه پیدا کردن راه توجیه مخالفت! زیرا خالق هر راه حل خداست و هیچ راه فراری از قلمرو علم و قدرت او ممکن نیست.
۲-  (با دستان خود آفریدم. خدای متعال جسم نبوده تا شکل و دست داشته باشد پس می توان این گونه استنباط نمود که منظور از واژه ی " دست " ارتباط دادن خلقت انسان آن هم به طور مستقیم و بلاواسطه با خداست که نشان دهنده ی جایگاه خاص او نزد خالق است که همان " مقام قرب به حق" باشد.
برای موجودی با چنین جایگاهی دیگر جنس مطرح نیست بلکه جای تامل است که چه عاملی تعیین کننده ارجحیت او بر سایر مخلوقات شده که پائین ترین جنس ، به نام خاک را در عالی ترین مرتبه قرار داده است لذا پروردگار عالم برای ایجاد معرفت سایر مخلوقات در ایات بعد راز این قرب را اعطا شدن " اسماء الحسنی خدا" به انسان اعلان فرمود که علم خاص خداست تا این موضوع مهم مورد تحقیق آیندگان قرار گیرد.

  موفق باشید. پورهادی