بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحيم
وَقَالَ الَّذِينَ أَشْرَكُوا لَوْ شَاءَ اللَّهُ مَا عَبَدْنَا مِنْ دُونِهِ مِنْ شَيْءٍ نَحْنُ وَلَا آبَاؤُنَا وَلَا حَرَّمْنَا مِنْ دُونِهِ مِنْ شَيْءٍ ۚ كَذَٰلِكَ فَعَلَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ ۚ فَهَلْ عَلَى الرُّسُلِ إِلَّا الْبَلَاغُ الْمُبِينُ 
و کسانی که شرک ورزیدند گفتند: اگر خدا می خواست نه ما و نه پدرانمان هیچ چیزی را جز او نمی پرستیدیم، و هیچ چیزی را بدون او حرام نمی کردیم. کسانی هم پیش از اینان بودند چنین کردند، پس آیا بر عهده پیامبران جز رساندن آشکار هست؟ 

قرآن کریم( سوره نحل - آیه ۳۵)

 شرح :
در علم منطق مهارتی به نام خطابت داریم که انواع روشهای سخنوری را برای تفهیم مطلب و برای رسیدن به مقاصد مختلفت مورد بحث و بررسی قرار می دهد.
یکی از مباحث فن خطابت " مغالطه" و دیگری به نام " بر فرض غلط حرکت کردن" است.
در مغالطه فرد گوینده موارد غلط و صحیح را با هم مخلوط می کند تا شنوده ی نا آگاه ،غلط ها را به حساب  صحیح بپذیرد. در " فرض غلط" گوینده یک ایده غلطی را که تامین کننده ی منافع و اغراض اوست به عنوان یک قانون صحیح فرض گرفته و سپس طرح و برنامه مورد نظر را بر اساس آن فرض غلط مطرح می کند تا خواسته و عملکرد خود را صحیح جلوه دهد.
مشرکین برای اینکه شرک خود را به گردن خدا بیندازند از این دو مهارت سخنوری استفاده کرده تا از  گناه رها شوند غافل از اینکه خداوند دانای به اسرار و الهام کننده ی حقیقت به رسولان و مومنین بوده و حیله ی آنها را افشا و خنثی می نمایند.
خواست خدا با رضای او تفاوت دارد بدین ترتیب که خواست او اجرای مقدرات با لحاظ نمودن اختیار برای انسان است اما رضای او اطاعت انسان از خدا و انتخاب نمودن بر اساس دستورات اوست که حرکت انسان را در جهت رضای خدا قرار داده و به کمال مطلوب هدایت می نماید.
بنابراین مشاهده می شود که خواست خدا برای عموم انسان ها  داشتن اختیار در پذیرش عقاید و عمل به آنهاست تا بتواند با فراغت بال و آسودگی خاطر به موضوعات مطرح و رایج در جامعه بشری پرداخته و با تحقیق و شناخت کافی هر کدام را انتخاب و یا طرد نماید ولیکن اینان اختیار در انتخاب را به حساب "تائید شرک" گذاشته اند.
در چنین وضعیتی پیامبران الهی بر اساس وظیفه ی تعیین شده از طرف خدا دعوت به توحید و صراط مستقیم را با ادله ی کافی مطرح نموده و دعوت شوندگان را برای انتخاب در صحنه امتهان الهی که سنت اوست آزاد می گذارند و هیچ گونه مسئولیتی در مقابل لجاجت و اصرار بر ماندن در شرک مشرکین بر عهده ی ایشان نیست.

  موفق باشید. پورهادی