بسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحيم
هُوَ الَّذِي أَنْزَلَ عَلَيْكَ الْكِتَابَ مِنْهُ آيَاتٌ مُحْكَمَاتٌ هُنَّ أُمُّ الْكِتَابِ وَأُخَرُ مُتَشَابِهَاتٌ ۖ فَأَمَّا الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ زَيْغٌ فَيَتَّبِعُونَ مَا تَشَابَهَ مِنْهُ ابْتِغَاءَ الْفِتْنَةِ وَابْتِغَاءَ تَأْوِيلِهِ ۗ وَمَا يَعْلَمُ تَأْوِيلَهُ إِلَّا اللَّهُ ۗ وَالرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ يَقُولُونَ آمَنَّا بِهِ كُلٌّ مِنْ عِنْدِ رَبِّنَا ۗ وَمَا يَذَّكَّرُ إِلَّا أُولُو الْأَلْبَابِ.
اوست که این کتاب را بر تو نازل کرد که بخشی از آن کتاب، آیات محکم است آنها اصل و اساس کتاب اند، و بخشی دیگر آیات متشابه است ولی کسانی که در قلوبشان انحراف است برای فتنه انگیزی و طلب تفسیرِ از آیات متشابهش پیروی می کنند، و حال آنکه تفسیر واقعی و حقیقی آنها را جز خدا نمی داند. و استواران در دانش می گویند: ما به آن ایمان آوردیم، همه از سوی پروردگار ماست. و جز صاحبان خرد متذکّر نمی شوند.

قرآن کریم ( سوره آل عمران- آیه ۷)

شرح :
کتاب مقدس قرآن محتوی دستورات خداست که همگی قوانین و دستورالعمل اجرایی در مسائل فردی و اجتماعی است. این دستورات منطبق بر واقعیت هستند ولیکن شناخت این قابلیت انطباق مستلزم آموختن علوم مربوطه است که توسط پیامبر و جانشینان ایشان که حضرات معصومین باشند به پیروان قرآن در هر زمان آموزش داده می شود. این مجموعه قوانین از نظر کیفیت اجرا و نحوه انطباق بر مسائل واقعی به دو دسته کلی تقسیم می شوند :
۱- آیات محکم : این آیات به صورت اصولی ثابت و غیر قابل تغییر هستند که به علت داشتن مفهومی مستقل و روشن ، مبنا قرار گرفته و بسته به شرایط واقعی در هر صحنه به طور مستقیم برواقعیت موجود منطق می شوند.
۲- آیات متشابه : آیاتی با مفهومی غیر مستقل هستند که در راستای آیات محکم معنا شده و در شرایط خاص واسطه ی بین مسائل واقعی و آیات محکم قرار می گیرد به تبع دستورات استنباط شده از آیات محکم ، متناسب با تغییرات و فروعات ایجاد شده و بر موضوع واقع شده منطبق می شوند.

در اینجا نکته ی مهمی که بایستی مورد توجه قرار بگیرد این است که از بین این همه آیات متشابه ، کدام یک مربوط به کدام آیه ی محکم است و با چه دلائلی در راستای آیه ی محکم قرار گرفته بر موضوع منطبق می شوند. پروردگارعالمیان دو عامل را شرط داشتن صلاحیت افراد برای اعمال این انطباق بیان می فرماید :
۱- داشتن ایمان و اعتماد به خدا در پذیرفتن صحت تمام آیات قرآن تا قلب او قابلیت درک حقایق آیات را پیدا نموده و تحت هدایت فرستاده قرآن به دلائل مربوطه رهنمون گردد.
۲- صاحب خرد بودن یعنی خداوند به هر موجودی نیروی تشخیص نیازمندی ها را عطا فرموده است و به انسان این اشرف مخلوقات نیروی تشخیص دهنده ای فوق همه ی موجودات عطا فرموده و نام آن را عقل گذاشته است.
این نیروی تشخیص دهنده برای رسیدن به مرحله ای که تشخیص او بتواند ملاک عمل قرار گیرد ؛ نیاز به تربیت بر اساس علوم قرآنی آن هم تحت نظر معصومین دارد تا به نام " خرد "یعنی نیروی درک کننده ی حقایق آفرینش ، مفتخر گردد وگرنه تحت تاثیر قوای غریزی و جاذبه های دنیا به انحراف کشیده شده ، قابلیت درک آیات قرآن را از دست خواهد داد.

موفق باشید. پورهادی