بِنام خداوند بخشنده مهربان
وَكَذَٰلِكَ جَعَلْنَاكُمْ أُمَّةً وَسَطًا لِتَكُونُوا شُهَدَاءَ عَلَى النَّاسِ وَيَكُونَ الرَّسُولُ عَلَيْكُمْ شَهِيدًا ۗ وَمَا جَعَلْنَا الْقِبْلَةَ الَّتِي كُنْتَ عَلَيْهَا إِلَّا لِنَعْلَمَ مَنْ يَتَّبِعُ الرَّسُولَ مِمَّنْ يَنْقَلِبُ عَلَىٰ عَقِبَيْهِ ۚ وَإِنْ كَانَتْ لَكَبِيرَةً إِلَّا عَلَى الَّذِينَ هَدَى اللَّهُ ۗ وَمَا كَانَ اللَّهُ لِيُضِيعَ إِيمَانَكُمْ ۚ إِنَّ اللَّهَ بِالنَّاسِ لَرَءُوفٌ رَحِيمٌ.
اینگونه شما را امتی میانه قرار دادیم تا بر مردم گواه باشید و پیامبر هم گواه بر شما باشد. و ما قبله ای را که بر آن بودی فقط به خاطر این قرار دادیم تا کسانی که از پیامبر پیروی می کنند از کسانی که از اسلام و اطاعت پیامبر برمی گردند معلوم و مشخص کنیم؛ گر چه این حکم جز بر کسانی که خدا هدایتشان کرده گران و دشوار بود. و خدا بر آن نیست که ایمان شما را تباه کند؛ زیرا خدا به همه مردم رئوف و مهربان است.

قرآن کریم (سوره بقره - آیه ۱۴۳)

 شرح :
خداوند متعال تغییر قبله را برای امت اسلامی تحولی سیاسی- عبادی قرار داده بود که چند هدف را مد نظر داشت :
الف) معرفی سلسله مراتب ایمان : همه ی افراد بشر در صفات انسانی مشترک هستند ولیکن در شدت و میزان آمادگی برای رشد هر صفت در مراتب مختلفی قرار دارند که اصطلاحا بدان درجات ایمان گفته می شود.
هر چقدر که فرد برای کسب درجات کوشا بوده باشد در مرتبه بالاتری قرار گرفته و به کمال خویش نزدیک تر شده که آثار آن در رفتار او مشهود است. در این سلسله مراتب تعیین شده از طرف پروردگار هر مرتبه برای مراتب قبلی ضمن الگو بودن ناظر بر عملکرد ایشان است که در زبان دینی به این حالت " شاهد" گفته می شود.
بنابراین پیامبر اسلام در راس همه ی بندگان هم به عنوان الگو و هم به عنوان ناظر و هدایت کننده قرار دارد سپس مومنین و صالحینی که در اطاعت پیامبر از سایرین سبقت گرفته و از معرفت بالاتری برخوردار هستند قرار می گیرند تا برسد به عموم مردم که همگی با هم جامعه ی اسلامی را تشکیل می دهند.

ب) قبل از وقوع تغییر قبله یهودیان بر امت اسلامی ایراد گرفته دین خود را برتر می شمردند و به اقتدای مسلمانان بر بیت المقدس که قبله یهود بود استناد می کردند. لذا این تحول حداقل دو پیام را به سایر ادیان ابلاغ نمود :
۱- میزان اطاعت پذیری هر امت از خدای متعال حتی طبق آئین خودشان . زیرا در کتاب مقدس هر کدام از پیامبران پیشین آمدن پیامبری بعدی با مشخصات معین همراه با لزوم اطاعت و پیوستن به او ، ذکر شده بود.
۲- نماز خواندن امت ، همراه با پیامبر اسلام بجانب بیت المقدس اولا احترام به ادیان قبل و به دستور خدا انجام شده بود. ثانیا معرف اتصال دین یهود به دین اسلام بود تا مقدمه تشرف پیروان پیامبران سابق به دین اسلام باشد.
۳- رافت خداوند برای هدایت امت تضمین کننده ی صحت این تحول است که شامل حال اطاعت کنندگان خواهد بود زیرا تدبیر پروردگار عالم در هدایت امت به صورت روش های مختلف تربیتی اعمال شده که از تباه شدن مردم در پیچ و خم های پیش آمده در مشکلات جامعه روز جلوگیری نموده و با مهربانی ایشان را به سعادت رهنمون می گردد.
لذا پذیرش این تحول صرفا بر افرادی گران خواهد آمد که منافع آنها در گرو جهل و غفلت مردم است بنابراین مخالفت ایشان با پذیرش تغییر قبله امری بدیهی خواهد بود.

  موفق باشید. پورهادی