بِنام خداوند بخشنده مهربان
وَإِذَا قِيلَ لَهُمْ تَعَالَوْا إِلَىٰ مَا أَنْزَلَ اللَّهُ وَإِلَى الرَّسُولِ رَأَيْتَ الْمُنَافِقِينَ يَصُدُّونَ عَنْكَ صُدُودًا ﴿٦١﴾ فَكَيْفَ إِذَا أَصَابَتْهُمْ مُصِيبَةٌ بِمَا قَدَّمَتْ أَيْدِيهِمْ ثُمَّ جَاءُوكَ يَحْلِفُونَ بِاللَّهِ إِنْ أَرَدْنَا إِلَّا إِحْسَانًا وَتَوْفِيقًا ﴿٦٢﴾ أُولَٰئِكَ الَّذِينَ يَعْلَمُ اللَّهُ مَا فِي قُلُوبِهِمْ فَأَعْرِضْ عَنْهُمْ وَعِظْهُمْ وَقُلْ لَهُمْ فِي أَنْفُسِهِمْ قَوْلًا بَلِيغًا ﴿٦٣﴾

چون به آنان گویند: به سوی آنچه خدا نازل کرده، و به سوی پیامبر آیید، منافقان را می بینی که از تو به شدت روی می گردانند! (۶۱) پس چگونه خواهد بود هنگامی که به سبب آنچه مرتکب شده اند، حادثه ناگواری به آنان برسد، آن گاه در حالی که به خدا سوگند می خورند، نزد تو می آیند که ما نیّتی جز نیکی و برقراری صلح و سازش  نداشتیم. (۶۲)اینان کسانی هستند که خدا آنچه را که در دل های آنان است می داند؛ بنابراین از آنان روی برتاب، و پندشان ده، و به آنان سخنی رسا که در دلشان اثر کند بگوی(۶۳)

قرآن کریم ( سوره نساء - آیات ۶۱-۶۲-۶۳)

  شرح :
همه ی انسانها نیازمند به هدایت هستند و پروردگار عالم در همه جوامع بشری افرادی تربیت شده و مبلغ قرار داده تا دیگران را دعوت به هدایت نمایند. عمل دعوت طی چند مرحله انجام شده و نسبت به میزان پذیرش هدایت شونده و نوع واکنش او کیفیت مراحل بعد توسط خدا که ناظر بر احوال و آگاه به درون ماست ، تعیین می گردد.
به طور اجمال مراتب هدایت به این صورت اجرا می گردد :
 الف) اصول و مفاهیمی که لازمه رشد فطریات انسان و تربیت روحیه افراد می باشد به او ارائه شده و از هدایت شونده دعوت به پذیرش آن به عمل می آید. نحوه ی ارائه محتوای دعوت ، متناسب با شرایط و امکانات هر زمان بوده که معمولا برای عموم قابل درک و دسترسی خواهد بود.
 ب) مدتی در حالت انتظارگذاشته می شود تا فرصت سنجش مطالب فراهم شود و افراد آن را اولا با اصول عقلی درون خود بسنجد. ثانیا آن را بر موضوعات واقعی زندگی مطابقت دهند و در نتایج پذیرش یا رد آن تحقیق نماید. اینان یا به میزان قدرت تعقل خود و یا به علت برخورد با حوادث عبرت انگیزی که خداوند در زندگی آنها وارد می سازد ، دعوت را پذیرا می شوند.
 ج) در صورتی که هدایت شونده دعوت را پذیرفت ، مراحل تربیت دینی را متناسب با میزان استعداد به او آموزش داده و وظایف انسانی را در زمینه ی رفتار فردی و مسئولیت اجتماعی دریافت می نماید و در حد توان در شرایط مساعد به اجرا می گذارد که در این صورت فرد مومن نامیده می شود.

اما در صورتی که دعوت شونده از پذیرش هدایت خودداری ورزد ، برای او این حالات متصور است :
۱- صرفا به منافع شخصی و لذت های لحظه ای دنیا دلبسته بوده ، اما مخالفتی با اجرای دین ندارد بنابراین حاضر به پذیرش حدود الهی در حلال و حرام و تکالیف عبادی نمی باشد به همین دلیل از پذیرفتن دعوت خودداری می کند ؛ برای چنین شخصی رعایت قوانین دینی در عرصه ی اجتماع کفایت می کند که به او ابلاغ شده و آن دسته از بهرمندی های شخصی که خارج از برنامه ی دینی می باشد را به منزل محصور شخصی محدود می کنند.
۲- افرادی که نه تنها از پذیرش دعوت خودداری می ورزند بلکه بنای مخالفت با برنامه های دینی در عرصه ی اجتماعی را داشته و به صورت فردی یا اجتماعات سازماندهی شده در پنهان یا آشکار رفتار می کنند که " کفار"، خوانده شده و با ایشان قاطعانه برخورد می شود و این مبارزه امری طبیعی در روند زندگی اجتماعی انسان خواهد بود.
۳- بعضی افراد برای جلوگیری از برخوردها که منجر به تحمل خسارت و محرومیت های اجتماعی خواهد شد ، در بدو امر دعوت را پذیرفته و ظاهرا خود را موافق نشان می دهند ولیکن در شرایطی که پای انجام تکالیف دینی و مبارزات اجتماعی جهت ادای وظیفه به میان می آید ، با کوتاهی کردن و مراجعات پنهانی یا ایجاد ارتباط با مخالفین در جهت حفظ منافع ، مخالف بودن ایشان آشکار می شود که در قرآن به دسته از افراد " منافق " اطلاق می شود.
خداوند برای این گروه ابتدا نصیحت آشکار و سپس  قاطعانه دستور ابلاغ وظایف را تعیین می فرماید تا در صورت مشاهده ی تخلف ، مورد بازخواست قرار گرفته و مجازات شوند ؛ زیرا اینان به هیچ اصولی پایبند نبوده ، صرفا به حفظ موقعیت و منافع خود می اندیشند تا جائی که کل اجتماع مسلمین را برای منافع اندک چند روزه دنیا فدا خواهند کرد.

موفق باشید.  پورهادی