بنام خدا

شناخت مجتهد اعلم

در جامعه مسلمین ، پس از مقام رسالت و در غیاب امام معصوم ، برای ادامه هدایت ، بایستی امر ولایت
توسط علمای وقت پذیرفته شده تا انسجام جامعه بر محور دین حفظ شود.

مرسوم است که از بین علمای موجود ، عالم ترین ایشان ، با شرط تقوای لازمه مرتبه علمی ، بعنوان برجسته ترین و شایسته ترین فرد ، بنام اعلم ، برای رجوع مردم در مسائل شرعی مد نظر گرفته شده و مسلمین موظفند پس از اطمینان از اعلمیت ، ایشان را مورد اطاعت قرار دهند.

در اینجا چند عامل که در شناخت اعلم میتواند به ما ملاک قابل قبولی را ارائه دهد ، معرفی می شود:
مسلط  بودن به علوم دینی ،احادیث معصومین،آیات قرآن و رشته های وابسته از قبیل:

۱-ادبیات عربی ،سند احادیث در رجال و انساب ،منطق و حکمت معصومین بنام فقه ، تاریخ شیعه و ...
۲-علوم عقلی رایج در جامعه شیعی زمان فتوا
۳-علم موضوع مورد فتوا

۱-لازم بذکر است که در فقه گفته می شود:
شارع مقدس ، شرع را بر اصول عقلی بنا نموده و عقل را پذیرای شرع قرار داده است.

مثلا در علم پزشکی اولویت سلامت بدن برای واجب یا ساقط شدن امر روزه بر مومن ، ملاک عمل می باشد.

و یا  امروزه علم نجوم در سراسر دنیا توانایی خود را ثابت نموده بطوری که می تواند وقوع خسوف و کسوف را ، در زمان آینده با ذکر محل و زمان دقیق آن ، بیان نماید ،بنابر این می توان بنا به حکم عقل ،در تشخیص اول ماه های قمری و اعیاد و مناسبت های دینی  و...از علم نجوم بهره برد.

همچنین می توان گفت سن و سال ، شرط اعلمیت نیست ، همچنانکه معصومین در رسیدن به امامت ، شرط سنی نداشتند.

نیز تقوا و علم هردو لازمه مرجعیت بوده و هیچکدام ، مجتهد را از داشتن دیگری بی نیاز نمی کند.""زهد  هم جایگزین نقصان علمی نمی شود"".

 ثابت شدن اعلم در هر زمان ، ایجاب می نماید که رجوع به ایشان صورت گرفته ، و از وابستگی و ابراز تعصب به شخصی خاص ، خودداری شود.پس علما و عقلای جامعه ، موظفند ، اعلم شناخته شده را ، به عموم مردم معرفی نمایند.

با این اوصاف لازم است که در تحقیق برای شناخت اعلم و انتخاب مرجع تقلید، تفکر و تامل نمود.

موفق باشید. پورهادی